گواهی سلامت سیاست خارجی| بدون فرصتسازی اقتصادی، دیپلماسی ناقص میماند
«غلامرضا کحلکی» کارشناس سیاست خارجی، در گفتوگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، درباره ضرورت تقویت دیپلماسی اقتصادی در وزارت امور خارجه اظهار کرد: اساساً وظیفه دستگاه دیپلماسی در متون کلاسیک روابط بینالملل، «فرصتسازی» است و در صدر این فرصتها، فرصتسازی اقتصادی قرار دارد. این موضوع برای کشورهایی مانند جمهوری اسلامی ایران که با شرایط خاص اقتصادی مواجه هستند، اهمیتی ویژه دارد.
میتوان گفت دیپلماسی اقتصادی پایه اصلی سیاست خارجی است
وی افزود: دستگاه دیپلماسی که در آمدوشدهای دیپلماتیک خود نتواند فضای حیاتی برای داخل کشور ایجاد کند، عملاً کارکرد اصلی خود را ازدستداده است؛ چراکه سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است و این دو رابطهای معنادار دارند؛ بنابراین کشوری که نتواند از ارتباطات بینالمللی خود در راستای فرصتسازی اقتصادی بهره ببرد، درواقع دیپلماسی خارجی موفقی ندارد. دیپلماسی موفق باید بتواند فضای حیاتی ایجاد کند، فرصت اقتصادی فراهم آورد و در داخل کشور امتداد اجتماعی داشته باشد تا در سطح جامعه نمود پیدا کند، وگرنه رفتوآمدهای دیپلماتیک صرفاً در سطح تشریفاتی باقی میماند و به موفقیت نمیرسد.
کحلکی ادامه داد: اگر بخواهم میزان موفقیت یا عدم موفقیت دستگاه دیپلماسی را ارزیابی کنم، ملاک اصلی برای من میزان نقش، تأثیر و جایگاه آن در ایجاد فرصتهای بینالمللی بهویژه در حوزه اقتصاد است. نخستین نکتهای که در این مسیر باید موردتوجه قرار گیرد، داشتن یک «کنش استراتژیک» است. برای این منظور، ابتدا باید شناخت دقیقی از محیط پیرامونی به دست آورد. یعنی درک درست از وضعیت همسایگان و شرایط منطقهای، تا بر اساس آن تصمیمگیری شود، سیاستهای منطقی اجرا شود و سپس ارزیابی دقیقی از نتایج به عمل آید.
اساساً اقتصاد به تجار نیاز دارد و مسیر فعالیت آنها را سیاستمداران و دیپلماتها از طریق ریلگذاری فراهم میکنند
این کارشناس سیاست خارجی تأکید کرد: به نظر من اولین حوزهای که باید به آن توجه شود، همسایگان هستند. تنشزدایی با همسایگان و ایجاد کریدورهای ارتباطی سالم و آسان، ازجمله لغو روادید، کاهش تعرفههای گمرکی و تحقق تجارت منطقی با کشورهای همسایه، از اولویتهای دیپلماسی اقتصادی است. همچنین شناخت نیازها و خلأهای اقتصادی همسایگان و تلاش برای تأمین آنها اهمیت ویژهای دارد. کشورهایی مانند ترکمنستان، عراق و افغانستان بازارهای بسیار مناسبی برای ما هستند که متأسفانه بخشی از آنها را ازدستدادهایم. هرچند تحریمها محدودیتهایی ایجاد میکنند، اما همچنان راهکارهای بسیاری برای توسعه روابط با همسایگان وجود دارد.
کحلکی اضافه کرد: بعد از توجه به همسایگان، گام بعدی باید ایجاد بسترهای دیپلماتیک برای همکاری با اتاقهای بازرگانی و شناسایی نیازهای بازرگانان کشورهای دوردست باشد. برطرف کردن نیازهای آنها با استفاده از نقاط قوت داخلی، یکی از روشهایی است که میتواند به توسعه روابط اقتصادی کمک کند. در این میان، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نقش مهمی دارند. این مناطق به دلیل تعرفههای پایینتر و فضای مناسب برای فعالیتهای تجاری، در گسترش روابط اقتصادی با کشورهای پیرامونی و بهویژه کشورهای نزدیک بسیار مؤثر هستند.
وی با اشاره به تأکید وزیر امور خارجه بر توسعه مناطق آزاد تصریح کرد: اگر مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را جدی بگیریم و توسعه اقتصاد دیپلماتیک یا همان اقتصاد سیاسی بینالملل را در اولویت قرار دهیم، میتوانیم با بهرهگیری از ظرفیت این مناطق، فضای حیاتی برای تجار کشور ایجاد کنیم. اساساً اقتصاد به تجار نیاز دارد و مسیر فعالیت آنها را سیاستمداران و دیپلماتها از طریق ریلگذاری فراهم میکنند.
نخستین نکتهای که در این مسیر باید موردتوجه قرار گیرد، داشتن یک «کنش استراتژیک» است
کحلکی تأکید کرد: سیاستمداران و دیپلماتها باید ریلهایی را بگذارند که بر اساس آن، هم امکان سرمایهگذاری خارجی و هم شفافیت لازم برای فعالیت تجار داخلی ایجاد شود. اگر چنین بستری فراهم نشود، سرمایهگذاران داخلی و خارجی نمیتوانند فعالیت مؤثری داشته باشند و اقتصاد کشور در فضایی مبهم و پیچیده حرکت خواهد کرد. اما اگر ریلگذاری مؤثر صورت گیرد، تجار راه خود را برای تعاملات بینالمللی پیدا خواهند کرد.
وی در جمعبندی سخنان خود گفت: میتوان گفت دیپلماسی اقتصادی پایه اصلی سیاست خارجی است. اگر این پایه موردتوجه قرار نگیرد، سیاست خارجی با ضعف جدی روبهرو خواهد شد. دستگاه دیپلماسی اگر نتواند فرصتسازی اقتصادی داشته باشد، عملاً کار مهمی انجام نداده است و آنچه باقی میماند دیپلماسی ناقص خواهد بود.
انتهای پیام/
